ĐỐI THOẠI

Trung Quốc sẽ phải đối phó với chính quyền « diều hâu » thời Donald Trump 2.0 ?
Thùy Dương
Đăng ngày: 14/11/2024 - 14:01Sửa đổi ngày: 14/11/2024 - 14:46
RFI

Chỉ vài ngày sau khi Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ thứ 47 và hơn 2 tháng trước khi ông chính thức nhậm chức, tên tuổi của những người được ông lựa chọn vào các vị trí quan trọng trong chính quyền mới đang dần được công bố. Thông tin mà giới quan sát, nhất là các nhà phân tích về quan hệ Mỹ - Trung, chú ý nhiều, là thượng nghị sĩ bang Florida Marco Rubio, một nhân vật « diều hâu » nổi tiếng cứng rắn với Trung Quốc, được chọn làm ngoại trưởng.

Ngoại trưởng tương lai của Hoa Kỳ, thượng nghị sĩ bang Florida Marco Rubio trong cuộc vận động tranh cử ở Las Vegas, Hoa Kỳ, ngày 24/10/2024. © Alex Brandon / AP

AFP ngày 14/11/2024 nhắc lại, là một người « khét tiếng » chống Trung Quốc, thượng nghị sĩ Mỹ Marco Rubio cũng là đối tượng bị chính quyền Bắc Kinh trừng phạt vì ông chống lại các chính sách của chế độ Tập Cận Bình tại Tân Cương và Hồng Kông.

Marco Rubio là người ủng hộ nhiệt thành đạo luật năm 2021 của Mỹ nhằm chống lại tình trạng « cưỡng bức lao động » đối với người thiểu số Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương (miền tây bắc Trung Quốc). Đạo luật này cấm các doanh nghiệp nhập khẩu bất kỳ sản phẩm nào từ Tân Cương, trừ phi các công ty cung cấp bằng chứng cho thấy việc sản xuất không liên quan đến các hành vi nói trên.

Trong một bài phát biểu hồi năm 2023 về việc « tách rời nền kinh tế Mỹ với kinh tế Trung Quốc », thượng nghị sĩ Rubio nói « thành công hay thất bại của chúng ta sẽ quyết định thế kỷ 21 ». Ông lưu ý là Bắc Kinh có « các phương tiện gây sức ép đối với kinh tế » Mỹ và « gây ảnh hưởng đến xã hội » Mỹ. Thượng nghị sĩ bang Florida còn ví von là Trung Quốc có một « đội quân vận động hành lang không được trả lương ở Washington ».

Các nhà phân tích nhận định việc bổ nhiệm ông Marco Rubio làm ngoại trưởng có thể làm phức tạp thêm quan hệ ngoại giao Trung - Mỹ. J. Michael Cole, một nhà phân tích an ninh tại Đài Bắc, nói với AFP là các biện pháp của Bắc Kinh trừng phạt ông Rubio, đặc biệt là cấm ông nhập cảnh vào Trung Quốc, có thể gây trở ngại cho các hội nghị thượng đỉnh được tổ chức tại Trung Quốc và các cuộc đàm phán giữa ngoại trưởng Mỹ Rubio với đồng nhiệm Trung Quốc, chưa kể đến các chuyến thăm của ông Rubio trong cương vị ngoại trưởng Mỹ tới Trung Quốc.

Tuy nhiên, Marco Rubio không phải là nhân vật « diều hâu » duy nhất chống Trung Quốc trong chính quyền Trump 2.

John Ratcliffe, nhân vật được cho là Trump sẽ chọn làm lãnh đạo cơ quan tình báo Mỹ CIA, tin rằng virus corona gây đại dịch Covid-19 đã thoát ra từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán, miền trung Trung Quốc. Dân biểu Mike Waltz, có khả năng được chọn vào một vị trí chiến lược khác là Cố vấn An ninh Quốc gia của Nhà Trắng, thì từng tuyên bố Washington đang trong một cuộc « Chiến tranh Lạnh với đảng Cộng Sản Trung Quốc ».

Mike Waltz cũng kêu gọi Hoa Kỳ rút ra các bài học từ chiến tranh Ukraina - Nga, « chống lại mối đe dọa từ đảng Cộng Sản Trung Quốc và trang bị vũ khí cho Đài Loan ngay từ bây giờ ». Ông còn cáo buộc Bắc Kinh đang « củng cố, tăng cường quân đội với quy mô như của Đức Quốc Xã hồi những năm 1930 » để bảo vệ các lợi ích của Trung Quốc ở Thái Bình Dương.

Bộ Ngoại Giao Trung Quốc hiện giờ vẫn từ chối bình luận về việc Trump bổ nhiệm Rubio làm ngoại trưởng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc Donald Trump lựa chọn những nhân vật diều hâu chỉ trích gay gắt chế độ Bắc Kinh chắc chắn sẽ khiến chính quyền Trung Quốc phải thận trọng.

Ngô Tâm Bá (Wu Xinbo), giáo sư đại học Phúc Đán ở Thượng Hải, nói với AFP : « Những nhân vật diều hâu này không chỉ rất cứng rắn trong các vấn đề về Trung Quốc mà còn có thể hành động mà không lo lắng về hậu quả ». Vị giáo sư này dự báo là so với thời Biden, các cuộc trao đổi và các cơ chế đối thoại Trung-Mỹ dưới chính quyền Donald Trump 2 sẽ bị rút gọn lại đáng kể và chỉ còn tập trung vào một số vấn đề chính.

« Trump muốn điều gì : đạt được thỏa thuận với Trung Quốc, hay cắt đứt quan hệ và tiến tới đối đầu toàn diện ? » Thái độ của Donald Trump sẽ là yếu tố thiết yếu cho quan hệ Mỹ - Trung, theo giáo sư Ngô Tâm Bá.