Bầu cử tổng thống Mỹ : Nhật Bản ủng hộ Kamala Harris nhưng vẫn phòng Donald Trump trở lại
Thu Hằng
Đăng ngày: 05/11/2024 - 10:58
RFI
Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris chủ trì một cuộc thảo luận bàn tròn với các giám đốc điều hành doanh nghiệp Nhật Bản của các công ty trong ngành bán dẫn, ở Tokyo, Nhật Bản, ngày 28/09/2022. AP - Leah MillisNhư vậy, bà Harris thể hiện cho « ổn định », một yếu tố mà cả thế giới trông đợi. Và Nhật Bản cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Đồng minh thân cận của Mỹ ở châu Á coi trọng sự ổn định và khả năng dự đoán trong mối quan hệ ngoại giao, còn bà Kamala Harris, với tư cách là phó tổng thống trong chính quyền Joe Biden, đã chứng minh cam kết mạnh mẽ đối với các mối quan hệ quốc tế và hợp tác đa phương. Bà tham gia tích cực vào các hội nghị thượng đỉnh quốc tế và trong khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương, tăng cường các liên minh hiện có của Mỹ và nỗ lực giải quyết các xung đột quốc tế.
Harris : Ủng hộ mạnh mẽ cho liên minh quân sự Nhật-Mỹ
Liên minh Mỹ-Nhật Bản là một trụ cột của an ninh khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, nơi đang diễn ra hàng loạt căng thẳng địa-chính trị : Trung Quốc đe dọa sáp nhập Đài Loan, kể cả bằng vũ lực ; bán đảo Triều Tiên như trên thùng thuốc súng vì mối đe dọa hạt nhân Bắc Triều Tiên và Bình Nhưỡng cử quân sang giúp Nga chống Ukraina ; tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông với tham vọng độc chiếm của Trung Quốc…
Chuyến công du Washington ngày 10/04/2024 của thủ tướng Kishida đánh dấu sự tăng cường hợp tác giữa hai cường quốc. Nhật Bản được Mỹ mời tham gia AUKUS (gồm Mỹ, Anh và Úc). Về lý thuyết, nhóm khép kín này được thành lập chỉ nhằm trang bị tầu ngầm hạt nhân và vũ khí quy ước cho Canberra nhưng luôn bị Bắc Kinh lên án gây chia rẽ và có thể dẫn đến đối đầu quân sự trong vùng. Các dự án hiện đại hóa cơ cấu bộ chỉ huy quân sự của Mỹ ở Nhật Bản cũng được đưa ra thảo luận. Mục tiêu được cố vấn an ninh Nhà Trắng Jake Sulivan nhấn mạnh trong buổi họp báo và được AP trích dẫn ngày 10/04 là để có « sự phối hợp tốt hơn trong việc hợp nhất các lực lượng, bảo đảm rằng những lực lượng này được bố trí tối ưu và liên kết với các đối tác cùng chí hướng ».
Có khoảng 54.000 quân nhân Mỹ đóng tại Nhật Bản. Nhưng trong trường hợp ông Donald Trump đắc cử tổng thống, Tokyo lo rằng vấn đề hỗ trợ quân sự sẽ lại bị đưa ra « mặc cả » để quân đội Mỹ tiếp tục hiện diện ở quần đảo. Thông tín viên RFI Frédéric Charles tại Tokyo phân tích :
« Nhật Bản phụ thuộc vào liên minh với Mỹ trong vấn đề an ninh nhưng Tokyo nghi ngờ về mức độ tin cậy của ông Donald Trump. Nhật Bản vẫn nhắc lại rằng chuyện diễn ra ở Ukraina hiện nay, có thể sẽ xảy ra trong tương lai ở Đông Á, quanh đảo Đài Loan. Ông Trump vẫn gây nghi ngờ về khả năng Mỹ can thiệp nếu Đài Loan bị Trung Quốc xâm chiếm.
Nhật Bản lo sợ rằng Donald Trump ký những thỏa thuận an ninh với Trung Quốc và gây bất lợi cho Đài Loan hoặc với Nga để chấm dứt cuộc xâm lược Ukraina do tổng thống Putin phát động. Chính quyền Biden từng tuyên bố sẽ ứng cứu Đài Loan nếu Trung Quốc sử dụng vũ lực để thống nhất hòn đảo. Bà Kamala Harris sẽ theo đuổi chính sách như vậy. Đối với Nhật Bản, cuộc xâm lược của Nga ở Ukraina có tính chất toàn cầu. Đó là cuộc đối đầu giữa các nền dân chủ và các chế độ chuyên chế. Nhưng, đi mà giải thích điều đó với Donald Trump ! ».
Trump : Thắt chặt bảo hộ mậu dịch
Ngoài vấn đề an ninh quốc phòng, Nhật Bản và Mỹ còn hợp tác mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực như kinh tế, thương mại, công nghệ, công nghệ xanh, không gian… Phát biểu tại Phòng Thương mại Mỹ trong chuyến thăm Hoa Kỳ tháng 04/2024, thủ tướng Kishida nhấn mạnh đến những dự án đầu tư của Mỹ ở Nhật Bản và ngược lại giúp « hai nền kinh tế liên kết chặt chẽ và không tách rời nhau ».
Tuy nhiên, trong trường hợp ông Donald Trump chiến thắng, Nhật Bản sẽ mang thêm nỗi lo Mỹ lại thắt chặt chủ nghĩa bảo hộ, như nhận định của thông tín viên Frédéric Charles :
« Ông Donald Trump hứa áp dụng nhiều loại thuế mới đối với hàng nhập khẩu vào Mỹ, lên tới 100% đối với một số mặt hàng của Trung Quốc. Ông phản đối việc tập đoàn Nippon Steel của Nhật Bản mua lại tập đoàn thép United Steel của Mỹ. Nhưng khác với cáo buộc của ông Trump, chính quyền Biden cũng theo chủ nghĩa bảo hộ không kém. Và bà Kamala Harris đã kiên quyết chặn vụ sáp nhập United Steel.
Trong nhiệm kỳ đầu, ông Donald Trump từng yêu cầu Tokyo tách nền kinh tế Nhật Bản khỏi nền kinh tế Trung Quốc bằng cách đưa các doanh nghiệp Nhật Bản về nước hoặc chuyển sang Việt Nam hoặc những nước châu Á khác. Nhật Bản bị kẹt giữa lòng trung thành với đồng minh, kiêm nhà bảo hộ Mỹ và một Trung Quốc, đất nước hấp thụ tới 1/4 khối lượng hàng xuất khẩu của Nhật Bản ».
Không chỉ hàng Trung Quốc (chiếm đến 16,5% khối lượng nhập khẩu của Mỹ năm 2022) mà toàn bộ sản phẩm có xuất xứ từ châu Á đều bị ông Trump dọa tăng thuế hải quan thêm từ 10% đến 20%, theo trang Nikkei Asia ngày 04/11. Dĩ nhiên là những biện pháp này sẽ tác động trực tiếp đến các nền kinh tế châu Á, đặc biệt là những đối tác chính như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc… nhưng chính người tiêu dùng Mỹ cũng bị ảnh hưởng. Khoản thuế hải quan này bị bà Harris coi là « thuế bán hàng quốc gia » vì các nhà nhập khẩu Mỹ sẽ phải trả nhiều tiền hơn, phải tăng giá sản phẩm để bù vào, cho nên chính người tiêu dùng bị thiệt thòi và có thể phải chi thêm đến 4.000 đô la mỗi năm.
Chiến lược gia kinh tế vĩ mô Ken Matsumoto của ngân hàng Credit Agricole Securities Asia, được trang Japan Times trích dẫn ngày 01/11, nhận định trong trường hợp ông Trump đắc cử, « thương mại thế giới sẽ bị tác động một cách tiêu cực, cho dù đa số tác động sẽ chỉ cảm nhận được rất lâu sau lễ nhậm chức tổng thống, có thể là vào năm 2026 hoặc 2027 » và trong trường hợp ông áp thuế hải quan 10%.
Dù mới chỉ là thăm dò dư luận, cho thấy tỉ phú Mỹ có tỉ lệ ủng hộ cao hơn đối thủ Dân Chủ, các nhà đầu tư ở Nhật Bản đã đề phòng khả năng thị trường chứng khoán bốc hơi. Họ cũng chuẩn bị cho trường hợp kết quả bầu cử bị phản đối hoặc chưa ngã ngũ, cũng như những kịch bản có thể gây bất ổn.
Mong Harris thắng nhưng vẫn « ve vãn » Trump
Nhật Bản mong bà Kamala Harris giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Mong muốn này phản ánh sự hội tụ của các lợi ích chiến lược, kinh tế và xã hội. Tuy nhiên, Tokyo vẫn chuẩn bị cho khả năng ông Donald Trump trở lại nắm quyền. Tháng 04/2024, cựu thủ tướng Nhật Bản Taro Aso (09/2008-09/2009), đồng minh thân thiết của cố thủ tướng Shinzo Abe, đã gặp ông Donald Trump ở New York để nối lại liên lạc.
Thông tín viên Fédéric Charles nhắc lại, Tokyo biết cách lấy lòng ông Trump, tâng bốc cái tôi của ông, trải thảm đỏ đón ông và cư xử đúng đắn trong nhiệm kỳ tổng thống. Để thuận theo ý của chủ nhân Nhà Trắng, Nhật Bản đã đẩy mạnh đầu tư sang Đông Nam Á hơn là sang Trung Quốc. Nhật Bản biết cách thích ứng với tính khí không thể đoán trước của ông Trump mà vẫn bảo vệ được lợi ích của đất nước.
Trang Japan Times cho rằng các nhà lãnh đạo chính trị Nhật Bản cần duy trì cách tiếp cận thực dụng, dù là Trump hay Harris giành chiến thắng, bởi vì Mỹ là một đồng minh lớn và là một đối tác thương mại quan trọng và phải chú trọng tới việc duy trì trật tự và quan hệ tốt đẹp, bất kể chuyện gì xảy ra vào thứ Ba 05/11.
No comments:
Post a Comment