ĐỐI THOẠI

Nguyễn Chương - Tại sao trước 1975, ở Sài Gòn không tâng bốc ca sĩ là "diva"?
vendredi 29 novembre 2024
Thuymy

1/ Trong từ điển Oxford, chữ “diva” được mượn từ tiếng Ý, ban đầu nghĩa là “nữ thần" để gọi những những nữ danh ca opera, đặc biệt cho giọng hát soprano. Còn nam danh ca opera giọng tenor thì được gọi là “divo”.

Nhưng về sau "diva" đã trở thành một danh từ dùng để dè bĩu đối với loại phụ nữ ngạo mạn, "thượng đội hạ đạp" - ("diva is a woman regarded as temperamental or haughty” (một người đàn bà bị xem là có tính nết cáu kỉnh hay ngạo mạn, khinh rẻ nhân gian).

Chưa hết, tiếng lóng ở các đô thị nói tiếng Anh còn dùng chữ “diva” với một nghĩa rất ư kinh khủng. Urban Dictionary định nghĩa “diva” là “female version of a hustler,” nghĩa là… gái điếm!

Thành thử Patti LaBelle (nữ danh ca từng đoạt giải Grammy) cho biết: “'Diva là một chữ mà tôi không muốn gọi chính mình. Nó chẳng còn hay ho gì nữa” [“Patti LaBelle Slams Today's Divas as ‘Little Heifers Who Can't Sing’"]

2/ Nhiều người viết báo hiện nay sanh tật chèn tiếng Tây vào cho nó sang, nên có người viết như sau: "Thái Thanh dường như là người duy nhất xứng danh diva trong âm nhạc Việt".

Ắt hẳn họ muốn dùng chữ “diva” để ca ngợi Thái Thanh.

Tuy nhiên, xin mượn nhận định của nhà từ điển học Allison Wright: “Khi ta gọi một người nào đó là một diva thì giống như ta vạch ra một đường chỉ rất mỏng để bước đi lên đó, và đường chỉ ấy có rất nhiều hậu quả mang tính ngữ nghĩa” ("Calling someone a diva is a fine line to walk and one that has vast semantic consequences").

Thay vì dùng chữ “diva”, tại sao không dùng tiếng Việt rất phong phú và đẹp đẽ của chúng ta để ca ngợi ai đó là một “nữ ca sĩ thượng thặng”, hay “tiếng hát vượt thời gian”?

Giới ký giả, văn sĩ Sài Gòn trước năm 1975 không tâng bốc ca sĩ là "diva", bởi vì nó có thể gây ra những ngộ nhận hết hồn. Kêu "diva", có khi là nhục mạ ca sĩ người ta thúi đầu luôn! ./.

NGUYỄN CHƯƠNG 29.11.2024

Ảnh : Các "diva"!