ĐỐI THOẠI

Thực thi Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân từ 2026: Không thể làm ngơ trước việc Zalo ép buộc người dùng
Trần Vũ Hải
28-12-202
Tiengdan
30/12/2025

Từ ngày 1/1/2026, Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân sẽ chính thức có hiệu lực. Đây không chỉ là một văn bản pháp luật mới, mà là cam kết của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền dữ liệu của công dân Việt Nam trong môi trường số. Tuy nhiên, giá trị của luật chỉ thực sự có ý nghĩa nếu được thực thi nghiêm túc, đặc biệt đối với các nền tảng số có hàng chục triệu người dùng như Zalo.

Luật mới khẳng định một nguyên tắc then chốt: việc xử lý dữ liệu cá nhân phải dựa trên sự đồng ý tự nguyện, rõ ràng và có thể lựa chọn của chủ thể dữ liệu. Đối với dữ liệu cá nhân nhạy cảm, yêu cầu bảo vệ còn cao hơn: phải có đồng ý riêng, chỉ được xử lý khi thật sự cần thiết, và không được gắn với các mục đích không liên quan trực tiếp đến dịch vụ cốt lõi.

Trong khi đó, thực tế hiện nay cho thấy Zalo đang triển khai điều khoản sử dụng theo hướng ép buộc người dùng phải chấp nhận cho thu thập và xử lý cả dữ liệu cá nhân nhạy cảm, nếu muốn tiếp tục sử dụng các chức năng cơ bản như nhắn tin, gọi điện. Người dùng không có lựa chọn tách bạch, không thể từ chối một phần, và bị đặt vào tình thế “đồng ý toàn bộ hoặc rời bỏ nền tảng”.

Cách làm này đi ngược lại tinh thần của Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân sắp có hiệu lực. Sự đồng ý trong trường hợp bị ép buộc để duy trì một dịch vụ thiết yếu không thể được coi là sự đồng ý tự nguyện. Nếu không được chấn chỉnh, điều này sẽ tạo ra tiền lệ nguy hiểm: luật thì bảo vệ quyền dữ liệu, nhưng trên thực tế người dân vẫn buộc phải từ bỏ quyền đó để được sử dụng dịch vụ phổ biến.

Vì vậy, việc thực thi luật từ năm 2026 cần bắt đầu ngay từ bây giờ, thông qua việc rà soát các điều khoản thu thập và xử lý dữ liệu của các nền tảng lớn, trong đó có Zalo. Cộng đồng người dùng có quyền và có trách nhiệm kiến nghị Chính phủ và các cơ quan chức năng yêu cầu doanh nghiệp điều chỉnh điều khoản theo đúng tinh thần của luật: minh bạch, tự nguyện và có lựa chọn thực chất.

Luật không thể chỉ nằm trên giấy. Nếu việc ép buộc người dùng như hiện nay vẫn được chấp nhận, thì Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân sẽ khó đi vào cuộc sống. Dữ liệu cá nhân là quyền của công dân, không phải là điều kiện đánh đổi để được tiếp tục sử dụng Zalo hay bất kỳ nền tảng nào khác.

Tôi sẽ viết một Kiến Nghị riêng về vấn đề này, nếu được các bạn ủng hộ nhiệt liệt, nhất là chia sẻ cho các bạn khác cùng biết và lên tiếng!